Eerlijk over houtstook

In de gemeente Barneveld steken we weleens een vuurtje aan. Wat je als stoker niet ziet bij het stoken van een vuurtje in de tuin of in huis, is wat er de lucht in gaat. De rook van een houtvuur bevat veel fijnstof en andere ongezonde stoffen. Deze rook verontreinigt de lucht in huis en in de directe omgeving buiten. 

Vooral mensen met longklachten hebben daar veel last van. Ook voor de stokers en huisgenoten zelf, zijn de stoffen in de rook heel ongezond. Daarom raden we hout stoken af.

Wat houtrook doet met je gezondheid

Wist je dat 25% van de uitstoot van het allerkleinste fijnstof met een doorsneden van 2,5 micrometer (MP2,5) in Nederland afkomstig is van houtrook? Deze fijnstofdeeltjes zijn zó klein dat ze in je longen terecht kunnen komen, en de kleinste deeltjes zelfs in je bloedbaan. 

Houtrook zorgt voor veel gezondheidsschade en overlast. Het bevat schadelijke stoffen, zoals fijnstof en roet, die fors bijdragen aan luchtverontreiniging in Nederland. 

Beperk blootstelling aan houtrook

Het is voor de gezondheid belangrijk om blootstelling aan houtrook in de woonomgeving te beperken. Daarom raden we af om vuur te stoken met bijvoorbeeld een open haard, hout(pellet)kachel, vuurkorf, houtgestookte hottub of houtskool-BBQ.

Gezond stoken is niet stoken

Een open haard of vuurkorf is gezellig en sfeervol, dat klopt. Toch is het voor een gezonde leefomgeving het beste om helemaal niet te stoken. Een houtkachel aansteken is niet zonder gevaar voor de gezondheid. Tijdens dagen waarop het flink waait, wordt houtrook snel verspreid. 

Het effect van weer op de luchtkwaliteit

Maar er zijn dagen waarop er zwakke of helemaal geen wind is, bijvoorbeeld als het mistig weer is. Op zulke dagen kunnen de uitgestoten stoffen zich minder goed verspreiden en kunnen de fijnstofconcentraties hoog oplopen in onze gemeente. 

Luchtkwaliteit en longziekten

Ook kan de luchtkwaliteit door fijnstof slecht zijn. Op die momenten hout stoken zorgt voor een verdere verslechtering van de luchtkwaliteit. 

De stokers van een vuurtje hebben het vaak niet in de gaten, maar fijnstof kan heel vervelend zijn voor buurtgenoten, in het bijzonder voor mensen die longziekten hebben zoals astma of COPD, voor ouderen en kinderen.

Een avond stoken is 28 gram fijnstof

Bij één avondje hout stoken (4 uur) komt er gemiddeld 28 gram fijnstof vrij uit de schoorsteen, dat is een klein weckpotje vol. Ook komt er via je kachel fijnstof in je woonkamer. Hoeveel fijnstof dat is, verschilt per kachel en hoe je stookt. 

Fijnstofmeter

Om de fijnstof voor jouw situatie in jouw woonkamer te meten, kun je zelf een fijnstofmeter aanschaffen. Je kunt dan zien wat de concentratie van fijnstof in je woonkamer voor, tijdens en na het stoken van hout is.

Stoken is altijd ongezond. Er komt namelijk altijd fijnstof vrij bij het stoken met hout. Voor fijnstof geldt geen drempelwaarde, dat betekent dat fijnstof al bij kleine hoeveelheden schadelijk kan zijn. 

Het is net als met sigaretten roken: van één sigaret wordt je niet meteen ziek. En mensen die meeroken, omdat jij besluit een sigaret te roken, worden ook niet meteen ziek. Echter, het draagt wel bij tot een slechtere gezondheid voor jezelf en je omgeving. En hoe vaker je het doet, hoe slechter het is. 

Vervuiling zoals fijnstof kent geen drempelwaarde, dus alles wat je minder inademt zorgt voor minder kans op ziektes bij jezelf en je omgeving.

Wij vroegen dit aan Ismé de Kleer, kinderlongarts Franciscus Ziekenhuis in Rotterdam:

 “Bij zware, langdurige blootstelling aan houtrook kan het longweefsel inderdaad donkerder worden, net als bij rokers. De exacte kleurverandering zal wel wat minder uitgesproken zijn dan de soms donkere, zwartgeblakerde kleur die wordt gezien bij tabaksrokers. 
Maar ook blootstelling aan houtrook kan aanzienlijke schade geven. Houtrook bevat veel van dezelfde schadelijke stoffen als sigarettenrook, zoals teer en koolmonoxide. Teer is het mengsel aan stoffen dat vrijkomt bij verbranding en bevat onder andere PAK’s en benzeen, 
Bij zowel sigarettenrook als houtrook kunnen deze deeltjes leiden tot ontsteking, littekenvorming en het verlies van longweefsel. Dit kan uiteindelijk resulteren in longschade zoals emfyseem (COPD) of chronische bronchitis."

Alle kachels geven fijnstof af. Dat verschilt wel per kachel en de manier waarop je het hout brandt. Hoe je stookt beïnvloedt de concentratie aan fijnstof, maar ook bij de beste kachels komt fijnstof vrij. 

We weten ook dat fijnstof geen drempel heeft. Dus ook al adem je hele kleine beetjes in, die je bijna niet kunt meten, dan is dat ook al schadelijk voor je gezondheid.

Vervuiling zoals fijnstof heeft geen ondergrens, dus alles wat je minder inademt zorgt voor minder kans op ziektes bij jezelf en je omgeving. Je kunt dus niet zeggen dat het onder een bepaalde hoeveelheid niet meer schadelijk is. Hoe je je best ook doet om zo goed of zo min mogelijk te stoken, hout stoken wordt nooit gezond.

We weten van fijnstof dat het ver draagt. Dus als het bij jou uit de schoorsteen komt, dan komt het ook bij de buren terecht. Het is goed om je te realiseren dat bijna een kwart van het fijnstof met de grootte PM2,5 (fijnstofdeeltjes die kleiner zijn dan 2,5 micrometer) dat in Nederland vrijkomt uit binnenlandse bronnen wordt veroorzaakt door houtstook binnen bij mensen thuis. Dat is een heel groot aandeel, meer dan wat de zeevaart en de industrie uitstoot.

Dat is aan ieder voor zich. Het is belangrijk dat je weet wat er gebeurt als je hout stookt. Dat je weet wat er allemaal vrij komt aan schadelijke stoffen en dat je dat zelf inademt. 

Het is belangrijk om te weten dat het niet goed is voor je eigen gezondheid, maar ook niet voor de gezondheid van mensen om je heen. Zodat je zelf een bewuste keuze kunt maken. Wel zo eerlijk toch?