“Rijstafval krijgt nu een duurzaam doel”

Verlichtingsarmaturen gemaakt van rijstafval. Circulair, duurzaam en energiezuinig. Een idee van de Barneveldse ondernemer Jan Martijn van der Stouwe. “Ik dacht: als ik dit niet uitprobeer, blijf ik me de rest van mijn leven afvragen wat er zou zijn gebeurd als ik het wel had gedaan.” Op dit moment zijn vier armaturen geplaatst aan een fietspad in Barneveld. Een wereldprimeur.

De Barneveldse ondernemer Jan Martijn van der Stouwe woont sinds zijn elfde binnen de gemeentegrenzen. Hij noemt zichzelf een techneut die het liefste alleen met technische zaken bezig is. Zijn bedrijf Oryza Electronics ontwikkelde het duurzame armatuur, waarbij de behuizing is gemaakt van onder andere rijstvlies. Voor de productie zijn geen nieuwe grondstoffen nodig. De armatuur heeft een levensduur van 80 jaar en kan dan gerecycled worden.

Hoe is het begonnen?

“Een jaar geleden vroeg Rijkswaterstaat om een duurzaam lichtarmatuur. Toen hebben we er eentje gemaakt van bamboe, maar dat was toch te kwetsbaar. Terwijl het rijstcomposiet al twintig jaar wordt gebruikt voor vlonderplanken en tuinmeubelen. Van plaatmateriaal van rijstvlies worden zelfs gebouwen mee bekleed . Het materiaal wordt nu steeds goedkoper, ook omdat andere materialen duurder worden. Ik heb het een jaar lang getest voor dit doel en het bleek het ei van Columbus. Ik dacht: als ik dit niet uitprobeer, blijf ik me de rest van mijn leven afvragen wat er zou zijn gebeurd als ik het wel had gedaan. En het is gelukt.”

Hoeveel scheelt het in CO2 om deze armaturen te gebruiken in plaats van aluminium?

“Er bestaat in Nederland een mki; een milieukostenindicator. Daar wordt het armatuur nu op getest om te zien hoeveel het scheelt. Maar ten opzichte van een aluminium verkeersbord maakt het de helft verschil.”

Hoe maak je zo’n armatuur?

“De armaturen zijn gemaakt van rijstvlies, dat afkomt van het meest gegeten voedsel ter wereld. Met dit afval gebeurt normaal gesproken niets. Verder zit er voor de binding van het materiaal calsiet in, een afvalproduct uit de waterwinning. En gerecyclede pvc. Het materiaal kan bewerkt worden zoals je hout bewerkt. Wij kopen platen in van rijstvlies in, zagen er stroken uit plakken die aan elkaar. Uit zo’n strook halen wij twee armaturen. Die worden uitgefreest en naar het bedrijf gebracht dat ze assembleert en distribueert.”

De armaturen zijn dus duurzaam?

“Ja, de behuizing is circulair. Hun levensduur is zo’n tachtig jaar. Ze kunnen zonder toevoegingen weer honderd procent herbruikt worden. Daarbij is led is steeds beter geworden. We kunnen met minder energie steeds beter licht produceren, de ledlampen worden dus ook steeds minder warm. We hopen wel de rijstvliesplaten in de toekomst van dichterbij te kunnen laten komen.”

Wat is jouw betrokkenheid bij duurzaamheid?

“Die is er altijd geweest. Ik heb drie kinderen, mijn oudste is zes. Ik zie ook wel wat er gebeurt in de wereld. De bronnen van moeder aarde zijn uitputtelijk. Ik ben graag buiten, doe aan kitesurfen, houd van de elementen. Ik vind het mooi dat ik nu een bijdrage kan leveren aan duurzame alternatieven.”

Wat zijn de ambities voor nieuwe producten?

“Er zijn meerdere gemeenten die belangstelling hebben voor de armaturen, waaronder Zutphen, Amsterdam en Harderwijk. Mogelijk gaan we nog andere producten maken. Het bedrijf heet Oryza Electronics. Het gaat dan dus om producten voor de openbare ruimte met een stekker. Daar begint het en daar stopt het. Denk aan een elektriciteitskast, laadpalen, stoplichten. Maar verkeersborden gaan we zeker niet doen. We willen ook verder Europa in.”